Rabbi Esther Hugenholtz

Image by Google Sermon Finchley Reform Synagogue Shabbat Mishpatim, 29th of January 2011 Tipping the Balance Suppose you would participate at a high profile global summit on ‘fighting racism, combating climate change and encouraging economic development’? Ah, and throw in ‘immigration issues’ and ‘sustainable living’ for good measure. And you were asked to present your solution to all these momentous problems in a grandiose plenary session attended by the world’s heads of state. Meanwhile, the media is abuzz. Progress of the global summit is being reported, blogged and tweeted around the world. CNN and the BBC have descended on site with film crews. Angry demonstrators assemble to picket the summit. The proposed change is not radical enough, the change is too radical. It is a cacophony of voices and opinions. And you? You have to offer a vision and hold the line. Could you do it? It seems boldly, if not presumptuously ambitious, doesn’t it? This scenario could be considered analogous

The former church of my ancestors in Amsterdam As a rabbinical student, I engage in interfaith work which I find very important. For previous interfaith work, I have attended conferences (such as L.A.'s interseminarian conference 'InterSem' ) and have written articles and given lectures for both the Dutch Roman Catholic and Protestant churches. One of my more exciting assignments this past month was giving a lecture at the 'Vrije Gemeente', the 'Free Community' of Amsterdam. The Vrije Gemeente originated as a very liberal, 'Unitarian Universalist-esque' Protestant community founded in 1877. Over the centuries, they have held on to their commitment to theological liberalism and humanism. They welcome a wide range of speakers for their Sunday morning activities. Petrus Hermannus Hugenholtz (my father, z"l, had his nose!) I approached the Vrije Gemeente last year because I wanted to do an activity for them. My reasons were rather specific and rema

Source: Google Welcome to my (re)new(ed) blog! You may have found this blog through my website, my facebook or through the mysteries of Google. For those unfamiliar with the previous blog , this blog is an 'upgrade' from my old dreamwidth account. I decided to move to Blogger because; a) Blogger offers me a more accessible and extensive format to build my blog in, and: b) Blogger provides me with a larger network of fellow bloggers. The purpose of this blog is to be the (dynamic) companion of my (static) professional website . This blog will be both professional, featuring writings on Judaism, religion and the rabbinate and personal , discussing my interests, publishing reviews, and showcasing some of my other creative expressions. The website will continue to be updated with new material. However, this blog gives me direct control to regularly post and update (without having to ask my dear husband to code html for me :)). All the content of my old blog has been transferred to

Deze d'rasha was geschreven voor Sjabbat Vayechi en moest op 18 december 2010 gegeven worden bij Beit ha'Chidush te Amsterdam. Helaas was dit niet mogelijk door reis- en weersomstandigheden en stel ik de d'rasha zo ter beschikking. Bereisjit 50:17 – 26, Parasjat Vayechi Tot wasdom komen Het einde van het begin en het begin van het einde. Ze vloeien in deze parasja, Vajechi, moeiteloos in elkaar over. Geruisloos als een schaduw bekruipt de Egyptische slavernij de Israëlieten. Vajechi is het slotakkoord van de veelstemmige en tegelijkertijd dissonante symfonie van het boek Beresjiet (Genesis) voordat er een nieuwe aanhef plaatsvindt in Sjemot (Exodus). Het einde van het begin is ook het einde van het einde. Voor Josef, althans. Josef, de kleine jongen met de grote dosis gotspe . Wij maken Josef maar liefst dertien hoofdstukken mee en bespeuren al snel irritatie bij onszelf. Wie is die jongen met zijn brutale dromen? Intens gewenst door zijn gefrustreerde moeder, voorgetrokke

Dit artikel verscheen eerder in 2010 in 'Kerk en Israël', het blad van de Protestantse Kerk Nederland. 'Betach b’Adonai va’aseh tov'—'vertrouw op de Eeuwige en doe het goede', Psalm 37:3. In de Joodse traditie is spiritualiteit is onlosmakelijk verbonden met ethisch handelen, aldus Psalm 37:3. Sterker nog, de hierop volgende strofe verbindt consequenties aan het voorgaande. Want alleen als men het goede doet, zal men veilig ‘in het land’ leven (Ps. 37:4). ‘In het land’ betekent volgens klassieke Joodse commentatoren niet alleen het land Israël maar ook het ‘hier en nu’. Wij Joden streven er naar om onze spiritualiteit te ‘aarden’. Daarmee aanvaarden we tegelijkertijd morele verantwoordelijkheid voor onze omgeving. Het is dan ook niet toevallig dat Psalm 37 een kleine maar cruciale rol speelt in onze Sjabbatliturgie, namelijk in het dankgebed na de maaltijd. Elke vrijdagavond voltrekt er zich een vertrouwd ritueel ter heiliging van de Sjabbat. De tafel is gedekt

Dit is een ouder artikel uit 2007 wat eerder verscheen in het kwartaalblad ha'Isha van de Dutch Council of Jewish Women. Het artikel bespreekt mijn studietijd (2006-2007) aan Paideia, the European Institute of Jewish Studies te Stockholm. Kol Ishah: Joodse vrouwenstemmen uit het verleden en heden in Stockholm Soms daalde het kwik in de Stockholmse winter tot min elf. Gewikkeld in een warme winterjas, broeken en rokken met maillots, sjaals en handschoenen, waagde ik dan ’s ochtends weer de sprong. Vlug het huis uit, de Scandinavische kou en duisternis in. Een kwartier lopen was het, van onze studentenwoning naar Paideia, het Europese Instituut voor Joodse Studies. Met verkleumde knieën kwam ik aan en warmde mijn handen aan een grote Ikea-mok thee. Vervolgens nam ik plaats in de banken. Hoe koud het ook was, wij, Paideia Fellows, vijf en twintig in totaal, verwarmde ons aan de woorden van Thora. Vele indrukwekkende docenten passeerde de revue. Veelal Israëli’s verbonden aan de Bar I

2011 from weheartit Deze column verscheen in januari 2011 op de website van de 'Dag van het Jodendom', een interreligieus initiatief van de Rooms-Katholieke Kerk om binnen de Kerk een positieve visie op het Jodendom te ontwikkelen. Buiten voltrok zich een waar een slagveld aan vuurwerk, maar binnen staken mijn man en ik in rust en vrede de sjabbatkaarsen aan. Oudejaarsavond viel dit jaar (net zoals Kerst) samen met sjabbat. Dat er een ruime week tussen Kerst en Nieuwjaar zit is geen toeval. We kennen Oudejaarsavond, met oliebollen en champagne, voornamelijk als seculier feest. We zouden in de luide knallen van rotjes een poging van heidense oorsprong kunnen zien om de ‘demonen van de duisternis’ te verdrijven. Tegelijkertijd sluiten we onder het mom van ‘goede voornemens’ en masse abonnementen af bij de sportschool en plakken we ijverig nicotinepleisters . Toch is één van de minder bekende betekenissen van Nieuwjaar het oorspronkelijke ‘Feest van de Besnijdenis van Christus’

church from weheartit Deze column verscheen in november 2010 op de website van de 'Dag van het Jodendom', een interreligieus initiatief van de Rooms-Katholieke Kerk om binnen de Kerk een positieve visie op het Jodendom te ontwikkelen. Nadat ik vorige winter in een kerk één van mijn lezingen had gehouden in het kader van de ‘Dag van het Jodendom’ kreeg ik door de diaken een privétour van het gebouw aangeboden. Als in een Dan Brown roman kropen wij op ladders en door duistere gangetjes totdat we opeens in de nok van de kerk stonden. In eerste instantie keek ik instinctief naar beneden naar de vloer, het altaar en het kruis. Pas daarna richtte mijn blik zich naar voren, naar het koepelvormige dak. Ik slaakte een kreet van bewondering. Daar zag ik in prachtige gouden letters staan, ‘sanctus sanctus sanctus Dominus Deus Sabaoth’ en een rilling van religieuze herkenning trok door mij heen. Wanneer wij Joden als gemeenschap bidden is deze zin standaard onderdeel van onze liturgie: ‘

Deze column verscheen eerder in januari 2011 op Nieuw W!J . "Socialisme of barbarij", aldus de Joods-Duitse socialist Rosa Luxemburg. Zij stelde de wereld voor deze wrange keuze tijdens de voorafschaduwing van het fascisme in het begin van de twintigste eeuw. Voor zowel Luxemburg als de vorige eeuw liep het niet goed af — zij werd vermoord door politieke tegenstanders en de twintigste eeuw werd in haar meest duistere nacht gestort. Het is niet de bedoeling dat dit een ideologisch gekleurd betoog is over de (on)zin van het socialisme. Echter: de metafoor achter haar woorden is nog steeds sprekend. Kiezen we voor een wereld van rechtvaardigheid en broederschap of volgen we het hellend pad naar duisternis en barbarij? Wat dat betreft is de stelling van Rosa Luxemburg actueler dan ooit. "Ik zet voor jullie de keuze voor leven en dood, goed en kwaad. Kies het leven voor jullie en je nageslacht", aldus de Tora in het bijbelboek Deuteronomium. Rosa Luxemburg had als recht

candles / weheartit Deze column verscheen in november 2010 op de website van de 'Dag van het Jodendom' , een interreligieus initiatief van de Rooms-Katholieke Kerk om binnen de Kerk een positieve visie op het Jodendom te ontwikkelen. Het regent ijzige druppels en de pepernoten liggen alweer in de schappen. Nederland maakt zich druk op voor Sinterklaas om vervolgens door te stomen naar Kerstmis en Oud en Nieuw. Ik geniet even van de rust. De Hoge Feestdagen liggen achter ons en de Joodse kalender biedt even respijt. Deze kalender kent een ingewikkeld maar ingenieus lunisolair systeem. Dit is op zowel de maanstand (elke 28 dagen) als de wenteling van de zon (elke 365 dagen) gebaseerd. Een wiskundig trucje combineert beiden en voegt elke twee of drie jaar een schrikkelmaand toe om het verschil tussen de maanden en het jaar op te vangen. Een groot voordeel van dit stelsel is dat de band met de cycli van zon, maan en natuur intact blijft. Onze liturgie viert elke maand ‘rosj chode

This essay was written as a (preliminary) exploration of the theology and symbolism surrounding blood, menstruation, the Jewish purity laws and the dignity of female sexuality. In Your Blood, Live! (Ezekiel 16:6) - Toward a Progressive Theology of Niddah The large majority of contemporary writings on taharat hamishpacha and niddah focus on the experience of immersion and the subsequent days of purity ( yemei tehorah ). When one is in a healthy and loving relationship with one's spouse, the yemei tehorah are (often) a positive and love-affirming experience. Mikveh night and the subsequent (two) weeks hold the promise of sexual and emotional intimacy, open up the potential to conception (if the couple so desires) and guarantee physical closeness. There is the added bonus of (mikveh) date nights and of reinforcing a message that the female partner who underwent immersion is a beautiful and sensual being. One should also not forget to mention that marital intimacy wit

Deze column verscheen eerder in december 2010 op Nieuw W!J . Mijn man en ik hebben een eeuwigdurende machloukes (meningsverschil) over kerst. Ik vind het leuk. Hij heeft er een hekel aan. Wij joden vieren geen kerst maar het is onmogelijk om je te onttrekken aan het kerstgebeuren dat de decembermaand genadeloos verovert. Hij verfoeit de commercialisering, de hypocrisie ("Opeens moet er nu wél vrede-op-aarde komen?" of: "Nu geven mensen opeens wél geld aan goede doelen?") en de opgelegde en hooggespannen (familie)verwachtingen en geforceerde gezelligheid. Ik ben wat milder gestemd en bezie de boel door een meer (kerst)roze bril. Ik vind het eigenlijk wel gezellig. Ik geniet van de lichtjes op straat en in de bomen, de geur van dennenbomen, de lekkere hapjes bij Albert Heijn (joden zijn dol op gerookte zalm en toastjes!) en de rijkelijk versierde etalages. Ik ben geen wintermens maar het kerstseizoen maken de donkere dagen van december voor iedereen wat draaglijker.

Tefillin leggen, 2007 - foto genomen voor Reliflex Dit artikel is in 2007 verschenen in Reliflex , de voorganger van Nieuw W!J. Vrouwen en het Joodse gebed Het religieuze jodendom steunt op twee gedachten. Enerzijds is iedere mens – man en vrouw – geschapen naar Gods beeld en dus gelijkwaardig. Anderzijds steunt het jodendom op verplichting. Deze twee concepten zijn van belang om de joodse eredienst te begrijpen. Elke jood – man of vrouw – kent de verplichting tot gebed. Maar deze verplichting kent in het traditionele jodendom een zwaardere rol toe aan mannen dan aan vrouwen. Mannen moeten drie maal daags bidden en bij het ochtendgebed een gebedsmantel met schouwdraden (talliet) dragen en gebedsriemen (tefilien) aanleggen. Vrouwen zijn van deze geboden vrijgesteld. De traditionele uitleg is dat vrouwen zorg voor huishouden en kinderen hebben en niet belast moeten worden met tijdsgebonden geboden die secuur uitgevoerd moeten worden. Een meer antropologische uitleg zou zijn dat het in e

Deze column verscheen eerder in december 2010 op Nieuw W!J in reactie op de kwestie Bolkestein . Ik heb het ook wel eens meegemaakt. Liep ik over straat met een davidster om mijn hals die net even te veel opviel om vervolgens getrakteerd te worden op een scheldkannonade die ik niet woordelijk zal herhalen. De strekking echter was duidelijk: verwensingen over gaskamers en Hitler ontbraken niet. Volgens VVD-prominent Frits Bolkestein dienen joden hun boeltje te pakken en te emigreren wanneer wij met antisemitisme worden geconfronteerd. "Joden emigreer!" is de strekking van zijn betoog. Bolkestein schetst een somber beeld van "bewust levende joden" die "zich moeten realiseren dat er geen toekomst meer voor hen is in Nederland". Hoewel Bolkestein correct is in het signaleren van (de toename van) antisemitisme, acht ik zijn oplossing moreel onhoudbaar. Het vraagstuk over de relatie tussen onze Europese geschiedschrijving, de Holocaust en migrantenjongeren is

Stockimage by Google This was a brief lunch-time Chanukkah activity that I crafted for my fellow students at Leo Baeck College. The purpose of the activity was to not only see Chanukkah as the celebration of a military victory or of Divine intervention but rather as a celebration of inner transformation as we move from darkness into light, from our inner values to an outer expression thereof. Feel free to use it if you like it - just credit me. Your Inner Light Channukah Group Activity The Rabbis transformed Chanukkah from being a military commemoration to a feast celebrating the Chanukkah ‘miracle’ of the oil fueling the lights of the Menorah for eight days. The essence of Chanukkah to the Rabbis was ‘pirsumei nisa’, the ‘publication of the miracle’ (T. Bavli, Shabbat 21a). Hence, we are commanded to light lights, increasing in number every day (according to Beit Hillel) and place them in window sills or doorways. In other words, we have to let our light shine! How about if we extend

Deze column verscheen eerder in november 2010 op Nieuw W!J . Ik heb meer dan zeshonderd Facebookfriends. Als dit een (schijn)indicatie moet zijn van mijn populariteit, dan ben ik op mijn 32ste populairder dan ooit. Nu is dat niet zo moeilijk, ik was geen populair kind. Ik was mager, lelijk, droeg een bril met jampotglazen en veel erger nog: veel te bijdehand, op het irritante af. Het schoolplein als speelveld van sociaal darwinisme was een plek waar ik niet graag kwam. Ondertussen is het helemaal goed gekomen en heb ik goede vrienden en een hele lieve echtgenoot. Maar het schoolpleinmetafoor is mij bijgebleven. Ik heb namelijk een vermoeden dat wij als samenleving nooit de hekken van het schoonplein verlaten hebben. Men zegt dat kinderen bikkelhard zijn maar ook volwassenen kunnen er wat van. Er wordt gepest op de werkvloer en zelfs binnen het gezin. Sociale terreur en de daaropvolgende eenzaamheid zijn van alle tijden. Gelukkig kent het schoolpleinverschijnsel ook een tegengif. Kon j

wedding ring / weheartit This presentation was in part inspired by a 'd'var haftarah' I wrote previously on Hosea. I decided to take the main concept from my d'var haftarah and rework it in a more thorough and cohesive manner. Living by Example, Re-envisioning of Love: the Marital Covenant in the Book of Hosea For those of you who wrap tefillin, you will know the beautiful passage from Hosea 2:21-22: ‘Verastich li leolam, vere'astich li betzedek, uv’mishpat, uv’chesed uv’rachamim, verastich li b’emunah veyada’at et Adonai’ – ‘(And I will espouse [betroth] you forever, I will espouse you with righteousness and justice, and with goodness and mercy, and I will espouse you with faithfulness, and then you shall be devoted [you shall know] the Eternal.’ Hosea (8th century BCE) lived in the days of Kings Uzziah, Jotham, Ahaz and Hezekiah of Judah and of King Jeroboam, son of Joash of Israel. He is in many ways both a remarkable and tragic prophet. His prophetic message i

Deze column verscheen eerder in oktober 2010 op Nieuw W!J . Mijn vader - moge zijn herinnering tot zegen zijn - was een intelligente en ontwikkelde man. Sterker nog: hij was professor, psychiater, schrijver en arts. Toch heeft hij zijn hele leven lang Camel-sigaretten zonder filter gerookt waardoor hij longkanker kreeg en op mijn negende kwam te overlijden. Nog altijd vraag ik mij af hoe een medisch onderlegd iemand als mijn vader zo dom kon zijn om te roken. Mededogen gaat eigenlijk over oorzaak en gevolg. Wanneer er een tragisch gevolg voortkomt uit een onrechtvaardige oorzaak, dan komt mededogen vanzelf. Tsunami’s, aardbevingen, overstromingen, Sri Lanka, Pakistan, Haïti... allemaal zaken die in verzekeringstaal Acts of God worden genoemd. Niemand kan er wat aan doen en mededogen tonen is eigenlijk een gemakkelijk succesje. Moeilijker is het om rachmones (hebreeuws voor mededogen) te hebben als het erop lijkt dat mensen zichzelf iets aandoen. De aidspatiënt die onveilig heeft gevre