Het ABC van Akiva
Torarol van Google ImagesAlle begin is moeilijk.
Als kind zijn we allemaal met deze tegeltjeswijsheid opgevoed. Toch verwachten we dat we op een gegeven moment in ons leven als volwassenen moeilijke beginfases achter ons kunnen laten. We voegen ons naar vertrouwde ritmes in een wereld waarin we ons competent en onafhankelijk kunnen opstellen. We zijn gewend aan de luxe van zelfbeschikking. We weten hoe de dingen moeten; autorijden, een computer gebruiken, een bankrekening beheren.
Maar wat als je als volwassene alles opnieuw moet leren, vanaf een ultiem nulpunt?
Ik weet nog dat ik als tienjarig meisje op een familievakantie naar Marokko een bevreemdende ervaring had. Hoewel ik nog jong was, was ik al zo gewend aan functioneren in een geletterde wereld dat ik mij bijzonder gedesoriënteerd voelde in een land waar ik het Arabische schrift niet kon lezen.
Arabisch kan ik nog steeds niet lezen maar Hebreeuws inmiddels wel. Ook daarheen was de weg niet vanzelfsprekend en ik weet nog als de dag van gister dat ik met samengeknepen oogjes staarde op mijn leerboekje met het alefbet (Hebreeuwse alfabet) en in de siddoer (het gebedenboek).
Gelukkig kan ik mij troosten dat ik niet de enige ben die met samengeknepen oogjes op het alefbet heeft zitten zwoegen. Rabbi Akiva (ca. 50 - 135 v.d.g.j.), een van de grootste rabbijnen en geleerden in het antieke rabbijnse Jodendom, is ook van ver gekomen. Midrasj Avot deRabbi Natan vertelt:
"Wat was het begin van Rabbi Akiva?... hij was veertig jaar en hij had nog niets geleerd. Een keer stond hij bij de opening van de waterput en toen zei hij, ‘wie heeft deze steen geslepen?’ Ze zeiden tegen hem, ‘het water dat constant over de sleen heen glijdt’. Ze zeiden tegen Akiva, leer je geen Torah? [In de Tora staat immers geschreven:] ‘water doet steen slijten’ (Job 14:19). Onmiddellijk formuleerde Akiva een a fortiori redenering voor zichzelf: ‘zoals dat een zacht iets een hard iets kan slijpen, kunnen de woorden van Tora die zo hard als ijzer zijn mijn hart van slechts vlees en bloed graveren.’ En meteen vertrok hij om Tora te leren.
Hij ging met zijn zoon bij de leraren van de kinderen zitten. Hij zei tot hem, ‘rabbi, onderwijs mij.’ En Akiva greep de bovenkant van zijn tablet [schrift] terwijl zijn zoon de andere kant greep. En de leraar schreef voor hem het alefbet [alfabet] en hij [Akiva] leerde het. Van alef tot tav leerde hij het alefbet. Daarna leerde het de Torat Cohaniem (het boek Leviticus) en daarna leerde hij de hele Tora. Hij ging en zetelde zich voor Rabbi Eliëzer en Rabbi Jozua en hij zei tot hen, ‘Rabbi’s, leer mij een voorproefje Misjna.’ En toen zij hem één halacha leerde ging hij in zijn eentje zitten en zei hij tot zichzelf, ‘waarom staat deze alef geschreven? En waarom staat deze bet geschreven? Waarom wordt dit zo gezegd?’ Hij kwam terug en daagde hen uit [zij wisten niet hoe zij hem moesten antwoorden].
En Rabbi Sjimon ben Elazar zei, ‘ik zal je een verhaal vertellen: waar lijkt deze kwestie op? [Het lijkt op] een steenhouwer die op een dag in de bergen steen aan het houwen was. Hij nam zijn bijl in zijn hand en zat op de top van de berg en begon in de steen in kiezeltjes te hakken. Mensen kwamen en vroegen, wat ben je aan het doen? Hij zij, waarlijk ben ik ze [de stenen] aan het ontwortelen [verwijderen] en gooi ik ze in de rivier de Jordaan. Ze zeiden tegen hem, je kan toch niet de hele berg omhakken? De steenhouwer ging door met houwen tot hij bij een grote steen kwam. Hij groef er onder, groef hem uit en wierp hem in de Jordaan. Hij zei tot de rots, ‘dit is niet je plaats, nee, dat is je plaats.’ Zo was het ook met wat rabbi Akiva deed bij de rabbijnen. [Hij ‘ontwortelde’ Tora en stelde nieuwe vragen met een frisse blik]” (mijn vertaling)
Dit verhaal is voor iedereen die als volwassene aan een nieuwe studie, baan of andere uitdaging begint. Als ik op mijn rabbinale opleiding zit te zwoegen op een moeilijk stuk tekst of Talmoed en voor de zoveelste keer woorden in het woordenboek op zoek hoef ik alleen maar aan rabbi Akiva te denken. Dan moet ik vanzelf glimlachen. Niet alleen is het mogelijk om zelfs vanuit het nulpunt te leren maar kal v’chomer (sterker nog) is het mogelijk om als nieuwe leerling met een frisse blik te excelleren en iets nieuws en waardevols toe te voegen. Wie weet wat voor een kunstwerk je vormgeeft. Kennis geeft moed. Dus laat je niet ontmoedigen.
Als kind zijn we allemaal met deze tegeltjeswijsheid opgevoed. Toch verwachten we dat we op een gegeven moment in ons leven als volwassenen moeilijke beginfases achter ons kunnen laten. We voegen ons naar vertrouwde ritmes in een wereld waarin we ons competent en onafhankelijk kunnen opstellen. We zijn gewend aan de luxe van zelfbeschikking. We weten hoe de dingen moeten; autorijden, een computer gebruiken, een bankrekening beheren.
Maar wat als je als volwassene alles opnieuw moet leren, vanaf een ultiem nulpunt?
Ik weet nog dat ik als tienjarig meisje op een familievakantie naar Marokko een bevreemdende ervaring had. Hoewel ik nog jong was, was ik al zo gewend aan functioneren in een geletterde wereld dat ik mij bijzonder gedesoriënteerd voelde in een land waar ik het Arabische schrift niet kon lezen.
Arabisch kan ik nog steeds niet lezen maar Hebreeuws inmiddels wel. Ook daarheen was de weg niet vanzelfsprekend en ik weet nog als de dag van gister dat ik met samengeknepen oogjes staarde op mijn leerboekje met het alefbet (Hebreeuwse alfabet) en in de siddoer (het gebedenboek).
Gelukkig kan ik mij troosten dat ik niet de enige ben die met samengeknepen oogjes op het alefbet heeft zitten zwoegen. Rabbi Akiva (ca. 50 - 135 v.d.g.j.), een van de grootste rabbijnen en geleerden in het antieke rabbijnse Jodendom, is ook van ver gekomen. Midrasj Avot deRabbi Natan vertelt:
"Wat was het begin van Rabbi Akiva?... hij was veertig jaar en hij had nog niets geleerd. Een keer stond hij bij de opening van de waterput en toen zei hij, ‘wie heeft deze steen geslepen?’ Ze zeiden tegen hem, ‘het water dat constant over de sleen heen glijdt’. Ze zeiden tegen Akiva, leer je geen Torah? [In de Tora staat immers geschreven:] ‘water doet steen slijten’ (Job 14:19). Onmiddellijk formuleerde Akiva een a fortiori redenering voor zichzelf: ‘zoals dat een zacht iets een hard iets kan slijpen, kunnen de woorden van Tora die zo hard als ijzer zijn mijn hart van slechts vlees en bloed graveren.’ En meteen vertrok hij om Tora te leren.
Hij ging met zijn zoon bij de leraren van de kinderen zitten. Hij zei tot hem, ‘rabbi, onderwijs mij.’ En Akiva greep de bovenkant van zijn tablet [schrift] terwijl zijn zoon de andere kant greep. En de leraar schreef voor hem het alefbet [alfabet] en hij [Akiva] leerde het. Van alef tot tav leerde hij het alefbet. Daarna leerde het de Torat Cohaniem (het boek Leviticus) en daarna leerde hij de hele Tora. Hij ging en zetelde zich voor Rabbi Eliëzer en Rabbi Jozua en hij zei tot hen, ‘Rabbi’s, leer mij een voorproefje Misjna.’ En toen zij hem één halacha leerde ging hij in zijn eentje zitten en zei hij tot zichzelf, ‘waarom staat deze alef geschreven? En waarom staat deze bet geschreven? Waarom wordt dit zo gezegd?’ Hij kwam terug en daagde hen uit [zij wisten niet hoe zij hem moesten antwoorden].
En Rabbi Sjimon ben Elazar zei, ‘ik zal je een verhaal vertellen: waar lijkt deze kwestie op? [Het lijkt op] een steenhouwer die op een dag in de bergen steen aan het houwen was. Hij nam zijn bijl in zijn hand en zat op de top van de berg en begon in de steen in kiezeltjes te hakken. Mensen kwamen en vroegen, wat ben je aan het doen? Hij zij, waarlijk ben ik ze [de stenen] aan het ontwortelen [verwijderen] en gooi ik ze in de rivier de Jordaan. Ze zeiden tegen hem, je kan toch niet de hele berg omhakken? De steenhouwer ging door met houwen tot hij bij een grote steen kwam. Hij groef er onder, groef hem uit en wierp hem in de Jordaan. Hij zei tot de rots, ‘dit is niet je plaats, nee, dat is je plaats.’ Zo was het ook met wat rabbi Akiva deed bij de rabbijnen. [Hij ‘ontwortelde’ Tora en stelde nieuwe vragen met een frisse blik]” (mijn vertaling)
Dit verhaal is voor iedereen die als volwassene aan een nieuwe studie, baan of andere uitdaging begint. Als ik op mijn rabbinale opleiding zit te zwoegen op een moeilijk stuk tekst of Talmoed en voor de zoveelste keer woorden in het woordenboek op zoek hoef ik alleen maar aan rabbi Akiva te denken. Dan moet ik vanzelf glimlachen. Niet alleen is het mogelijk om zelfs vanuit het nulpunt te leren maar kal v’chomer (sterker nog) is het mogelijk om als nieuwe leerling met een frisse blik te excelleren en iets nieuws en waardevols toe te voegen. Wie weet wat voor een kunstwerk je vormgeeft. Kennis geeft moed. Dus laat je niet ontmoedigen.
Voor hen die op latere leeftijd hun weg naar de Joodse gemeenschap vinden is de boodschap dan ook duidelijk. Akiva was ooit een nederige schapenhoeder totdat hij zijn ABC leerde. Hoe intimiderend de eerste stappen ook lijken (de eerste keer naar sjoel, de eerste keer Hebreeuws leren, de eerste keer kiddoesj maken, de eerste keer de siddoer ter hand nemen, de eerste keer Pesach vieren…) wordt het geheel een stukje minder eng in de wetenschap dat velen je voor zijn gegaan. Want zelfs Akiva heeft zijn ABC moeten leren. Houd moed en behoud je relativeringsvermogen en koester je creativiteit en begin dan gewoon bij de A.
Comments
Post a Comment